Sanatçı, Akademisyen, Araştırmacı / Artist, Academician, Researcher
TÜRKİYE
Prof. Dr., Yıldız Teknik Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Fakültesi,
Sanat Bölümü, Bileşik Sanatlar Anasanat Dalı
rsahiner@yildiz.edu.tr
Genellikle hakikat olarak adlandırılan şey, kesin bir dille ifade etmek gerekirse, köpürtülmüş bir hiçliktir. ~ Hugo Ball
Hakikat ötesi (post-truth) dönemin söylem düzenine ve enformasyon aşırılığına odaklandığımızda küresel sistemin “gerçekliği” nasıl inşa ettiğine tanık oluyoruz. Bir algı yanılsaması içinde, yapay hakikatler ve alternatif gerçekler evreninde oradan oraya savrulduğumuz bugünlerde yeniden gözlerimizi açacak bir sese kulak vermek ve sakince düşünmeye sevk edecek sözlere ihtiyacımız var. 2024 yılında Guggenheim Müzesi’nde açtığı Light Line Sergisi ile bu meseleleri gündeme getiren Amerikalı sanatçı Jenny Holzer’ın, dil ve hakikat ilişkisi üzerine temellenen kavramsal yönelimini bu bağlamda değerlendirmek mümkün. Retrospektif anlayışta ele alınan bu sergi, sanatçının elli yıla yayılan uğraşını bütüncül olarak yeniden gözden geçirmek adına bir fırsat sunmakta ve bazı soruları gündeme getirmekteydi: Holzer’ın 1970’lerin ikinci yarısından beri giriştiği “gerçekliğe ilişkin söylem üretimi” günümüzde de dünyanın genel hakikatini(!) kurcalamak adına bir farkındalık yaratabilir mi? Yıllardır toplumsal kabullere, yerleşik doğrulara ve kanıksanmış gerçeklere şaşırtmacalı ve sorgulayıcı dizeleriyle, aforizmalarıyla meydan okuyan Holzer, halen dinç bir enerjiyle ABD’deki iç ve dış politik ve toplumsal sorunlara ne denli dokunabiliyor?
Bir hakikat oyununda gerçek varlıklar gibi algılanan ya da belli durumları ayırt edici hale getiren ifadeler, aforizmalar, direktif ya da komutlar işe yarayabilir mi? Sözün ve söylemin kolayca bir manipülatif unsur, sahte ve yalan haberlerin gerçeklikten daha gerçek hale geldiği böylesi bir süreçte dilsel olana ne denli dayanabiliriz? İnternetin ve sosyal medyadaki dilsel akış ve anlam üretimi karşısında Holzer’ın tavrı artık gerilemiş midir? Holzer’ın günümüz sanatının en önemli sanat mabetlerinden birinde yaptığı bu sergi, sanatçının küresel ölçekte devam etmekte olan savaşlara dair ortaya koyduğu eleştirileri daha çekimser kılmış mıdır? Müzenin ideolojik kapsayıcılığı kamusal alanı etkin biçimde kullanan sanatçının tutumunda ve söyleminde ikircikli bir durumu ortaya çıkarır mı? İşte tüm bu sorulara Holzer’ın “Light Line”(Işık Hattı) başlıklı sergisinden hareketle yanıt bulmaya çalışacağız.
Gerçeklik, Hakikat, Işık Hattı, Kışkırtıcı Denemeler, Hakikat Ötesi,
What is often called truth is, to put it bluntly, a frothy nothingness. ~ Hugo Ball
When we focus on the discourse of the post-truth era and the information overload, we witness how the global system constructs “truth.” In these times, where we are tossed back and forth in a perceptual illusion, in a universe of artificial truths and alternative realities, we need to listen to a voice that will reopen our eyes and words that will lead us to think calmly. In this context, it is possible to evaluate the conceptual orientation of American artist Jenny Holzer, who brought these issues to the agenda with her Light Line Exhibition at the Guggenheim Museum in 2024, based on the relationship between language and truth. This exhibition, approached with a retrospective understanding, offered an opportunity to comprehensively review the artist's fifty-year endeavor and raised some questions: Can Holzer's “production of discourse on reality,” which she has been engaged in since the second half of the 1970s, still create awareness to probe the world's general truth(!) today? How much can Holzer, who has challenged social acceptances, established truths, and ingrained realities for years with her surprising and questioning lines and aphorisms, still touch upon the domestic and foreign political and social problems in the USA with her undiminished energy?
Can expressions, aphorisms, directives, or commands that are perceived as real entities in a truth game or that make certain situations distinctive be effective? In such a process where words and discourse can easily become a manipulative element, and where fake and false news become more real than reality, to what extent can we rely on the linguistic? Has Holzer's stance diminished in the face of the linguistic flow and meaning production on the internet and social media? Has this retrospective exhibition, which Holzer held in one of the most important art temples of contemporary art, made the criticisms she has put forward regarding the ongoing global wars more reserved? Does the ideological inclusiveness of the museum create a hesitant situation in the attitude and discourse of the artist who effectively uses public space? We will try to find answers to all these questions based on Holzer's exhibition titled “Light Line.”
Truisms, Truth, Light Line, Inflammatory Essays, Post Truth