Sanatçı, Yönetmen, Küratör / Artist, Director, Curator
AZERBAYCAN / AZERBAIJAN
farah.a@yarat.az
Farah Alakbarli, küratör ve 2011 yılında sanatçı Aida Mahmudova tarafından kurulan ve kâr amacı gütmeyen, sanat kurumu YARAT Contemporary Art Space'in (Bakü, Azerbaycan) yöneticisidir. Hem yerel hem de uluslararası sanatçıların yer aldığı çok sayıda serginin yanı sıra, ülke çapında turneye çıkan festival projeleri düzenlemiştir.
Küratöryel pratiği, çağdaş sanat aracılığıyla eleştirel diyaloğu ve katılımı özendirmeye odaklanmaktadır. Sanat tarihi geçmişi ve küratöryel araştırma alanındaki kapsamlı deneyimiyle Azerbaycan'ın, çağdaş sanat ortamının şekillenmesinde önemli bir rol oynamıştır. Kimlik ve toplumsal dönüşümün kesişim noktalarını araştıran çalışmaları, genellikle deneysel formatları, disiplinler arası iş birliklerini ve farklı kuşaklardan sanatçılar arasında diyalog yaratan, yeni medya yaklaşımlarını içeriyor.
Küratörlük kariyerine 2012 yılında başlayan Alakbarli, o tarihten bu yana, çok sayıda önemli serginin küratörlüğünü üstlendi. Son dönemdeki grup sergileri arasında Özgürlük Anıtı (2024), Yedinci Yalnızlık (2023), Tehlike Temizlendi - Mayın Yok (2024) ve Metakod (2023) yer alıyor. Ayrıca Aydan Salahova'nın Sessizliğin Sesleri (2024), Ujal Hagverdiyev'in Varlıkta Konuşma (2022), Rashad Alakbarov'un Look at You! (2021) ve Ashraf Murad'ın Aşk ve Protesto (2018) gibi önemli kişisel sergilerinin küratörlüğünü yapmıştır.
YARAT, çağdaş sanat anlayışını beslemeye ve Kafkasya, Orta Asya ve çevre bölgelerde sanatsal uygulama, araştırma ve düşünce için bir merkez oluşturmaya adanmış, kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur. Merkezi Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de bulunan YARAT (Anlamı Azerice yaratmak fiilinden gelmektedir), 2011 yılında sanatçı Aida Mahmudova tarafından kurulmuştur. YARAT, misyonunu sergiler, eğitim etkinlikleri ve festivallerden oluşan sürekli bir program aracılığıyla gerçekleştirmektedir.
YARAT, fikir alışverişi için bir platform sunarak ve sanatsal diyaloğu teşvik ederek eğitim ve kamusal etkinlikler için dinamik bir merkez haline gelmiştir. Bu etkinlikler stratejik olarak sergilerin etrafında şekillenerek izleyicilerin çağdaş sanatla ilişkisini derinleştirmektedir.
Konferanslar, panel tartışmaları, küratörlü turlar, çocuklar ve yetişkinler için atölye çalışmaları ve eğitim programları sunan merkez, eleştirel düşünmeyi ve yaratıcılığı teşvik etmektedir. Erişilebilirlik ve kapsayıcılığa olan güçlü bağlılığıyla YARAT'ın eğitim ve kamusal programları, sanatın takdir edilmesini aktif bir şekilde teşvik etmekte ve Azerbaycan'da yeni nesil sanatçıların ve sanatseverlerin gelişimini desteklemektedir. YARAT, bu girişimleriyle kentin kültürel zenginleşmesine katkıda bulunmakta ve bölgenin sanatsal manzarasının şekillenmesinde hayati bir rol oynamaktadır.
YARAT (NGO), Çağdaş Sanat, Aida Mahmudova.
YARAT is a non-profit organization dedicated to nurturing an understanding of contemporary art and creating a hub for artistic practice, research and thinking in the Caucasus, Central Asia and the surrounding region. Based in Baku, Azerbaijan, YARAT (meaning Create in Azerbaijani) was founded by artist Aida Mahmudova in 2011. YARAT realizes its mission through an on-going program of exhibitions, education events and festivals.
YARAT has become a dynamic hub for educational and public events, offering a platform for the exchange of ideas and fostering artistic dialogue. These events are strategically built around the exhibitions, deepening the audience's engagement with contemporary art. By offering educational programs such as lectures, panel discussions, curated tours, workshops for kids and adults and more, the center encourages critical thinking and creativity. With a strong commitment to accessibility and inclusivity, YARAT’s educational and public programming actively promotes art appreciation and supports the development of the next generation of artists and art enthusiasts in Azerbaijan. Through these initiatives, YARAT contributes to the cultural enrichment of the city and plays a vital role in shaping the region's artistic landscape.
YARAT (NGO), Contemporary Art, Aida Mahmudova.
Farah Alakbarli is a curator and the Director of YARAT Contemporary Art Space (Baku, Azerbaijan), a nonprofit art institution founded in 2011 by artist Aida Mahmudova. She has organized numerous exhibitions featuring both local and international artists, as well as festival projects that have toured across the country.
Her curatorial practice focuses on fostering critical dialogue and engagement through contemporary art. With a background in art history and extensive experience in curatorial research, she has played a pivotal role in shaping Azerbaijan’s contemporary art landscape. Her work explores the intersections of identity and social transformation, often incorporating experimental formats, cross-disciplinary collaborations, and new media approaches that create a dialogue between artists of different generations.
Alakbarli began her curatorial career in 2012 and has since curated numerous significant exhibitions. Her recent group exhibitions include Monument to Freedom (2024), The Seventh Solitude (2023), Danger Cleared – No Mines (2024), and Metacode (2023), among others. She has also curated notable solo exhibitions, such as Voices of Silence by Aydan Salahova (2024), Conversation in Presence by Ujal Hagverdiyev (2022), Look at You! by Rashad Alakbarov (2021), and Love and Protest by Ashraf Murad (2018), among others.
LTATIANA ARZAMASOVA & LEV EVZOVICH (AES+F )
Görsel Sanatçı / Visual Artist /
RUSYA / RUSSIA
tatiana@aesf.art
lev@aesf.art
AES+F: Tatiana Arzamasova, Lev Evzovich and Evgeny Svyatsky united as AES group in 1987. Vladimir Fridkes joined AES in 1995. Group changed name to AES+F. Collective is based in Berlin and New York.
studio@aesf.art; Facebook / Instagram: @aesplusf
AES+F, photo by Michail Vilchuk, 2019. © AES+F | ARS, New York
İlk olarak 1987 yılında Arzamasova, Evzovich ve Svyatsky tarafından, AES Grup adıyla kurulan kolektif, 1995 yılında Fridkes'in katılımıyla AES+F adını aldı. AES+F geleneksel medya, fotoğraf, video ve dijital teknolojilerin kesişimi üzerine çalışıyor. Pratiklerini, çağdaş, küresel kültürün değerlerini, ahlaksızlıklarını ve çatışmalarını ortaya çıkardıkları ve keşfettikleri, bir tür “sosyal psikanaliz” olarak tanımlıyorlar.
AES+F, ilk çok kanallı video enstalasyonu Last Riot (2007) ile 2007 yılında 52. Venedik Bienali’ndeki Rus Pavyonu'nda dünya çapında tanındı ve beğeni topladı. Bunu izleyen iki proje, The Feast of Trimalchio (2009) ve Allegoria Sacra (2011) Venedik, Moskova ve diğer bienallerde gösterildi. AES+F, bir sonraki çok kanallı video projesi Inverso Mundus'u (2015) 56. Venedik Bienali, 4. Kochi-Muziris Bienali, 1. Bangkok Bienali ve diğer bienallerde sundu. En son video enstalasyonu Turandot 2070 (2021), 2021'de Güney Kore'deki Jeonnam Sanat Müzesi'nde ve ardından 2022'de 3. Bangkok Bienali'nde sunuldu.
AES+F, 2016-2019 yılları arasında, tiyatro ve opera için set tasarımı alanında da çalıştı. Sanatçılar ilk video set tasarımlarını, Alexander Zeldovich ile birlikte yönettikleri, Sarah Kane'in ünlü oyunu 4:48 Psychosis'in yeniden yorumlanması olan Psychosis için yaptılar. Psychosis'in prömiyeri Haziran 2016'da, Moskova'daki Electrotheater Stanislavsky'de yapıldı. Grup, 2019'da İtalyan opera yönetmeni Fabio Cherstich ile birlikte, ilk operalarının prömiyerini yaptı; yeniden tasarlanan Turandot, eleştirmenler tarafından cesur ve vizyoner olarak nitelendirildi. Turandot, Palermo'daki Teatro Massimo'nun girişimiyle, Bologna'daki Teatro Comunale, Badisches Staatstheater Karlsruhe ve St Petersburg'daki Lakhta Center ile birlikte uluslararası bir ortak yapım olarak yaratıldı.
On yılı aşkın bir süredir AES+F'nin eserleri, Moskova ve Venedik'in yanı sıra Adelaide, Gwangju, Havana, Helsinki, İstanbul, Kiev, Kochi-Muziris, Lille, Lyon, Bonifacio, Siracusa, Melbourne, St Moritz, Sidney, Taipei, Vancouver dahil olmak üzere dünyanın dört bir yanındaki önemli festivallerde ve iki yılda bir düzenlenen çağdaş sanat sergilerinde sergilenmektedir. Çalışmaları, ayrıca ARS Electronica (Linz), Mediacity Seoul ve Video Zone (Tel Aviv) gibi yeni medyaya ve FotoFest (Houston), Les Rencontres d'Arles ve Moskova Fotoğraf Bienali gibi, fotoğrafa adanmış etkili etkinliklerde yer aldı.
Grup, dünya çapında müzeler, sergi alanları ve ticari galerilerde 100'den fazla kişisel sergi açtı. AES+F eserleri ZKM (Karlsruhe), HAM (Helsinki), Moderna Museet (Stockholm), Tate Britain (Londra), MAXXI ve MACRO Future (Roma), DART Chiostro del Bramante (Roma), Centre Pompidou (Paris), Museo Thyssen-Bornemisza (Madrid), Today Art Museum (Pekin), Mori Art Museum (Tokyo), Leeum Samsung Museum of Art (Seul), The State Russian Museum (St. Petersburg), Garage Çağdaş Sanat Müzesi (Moskova), Avustralya Ulusal Galerisi (Canberra), Faena Sanat Merkezi (Buenos Aires) ve diğer pek çok yerde sunuldu.
Eserleri Moderna Museet (Stockholm), MOCAK (Kraków), Sammlung Goetz (Münih), ZKM (Karlsruhe), National Gallery of Australia (Canberra), Art Gallery of South Australia (Adelaide) gibi dünyanın önde gelen çağdaş sanat koleksiyonlarında ve Eski ve Yeni Sanat Müzesi (Tazmanya), Centre de Arte dos de Mayo (Madrid), Centre Pompidou (Paris) ve Louis Vuitton Vakfı (Paris), Vanhaerents Sanat Koleksiyonu (Brüksel), Taguchi Sanat Koleksiyonu (Tokyo) ve başka birçok yerde yer almaktadır. Sanatçıların çalışmaları ayrıca Devlet Tretyakov Galerisi (Moskova), Devlet Rus Müzesi (St. Petersburg), Ulusal Çağdaş Sanat Merkezi ve Multimedya Sanat Müzesi (Moskova) gibi Rusya'nın başlıca ulusal müzelerinde de temsil edilmektedir.
AES+F, Allegoria Sacra projesi ile 2011 Sergey Kuryokhin Ödülü'nü, 2012 Kandinsky Ödülü ana ödülünü, 2014 NordArt Festivali ana ödülünü ve 2015 Pino Pascali Ödülü'nü (18. Baskı) almıştır. AES+F, ayrıca, Rusya Ulusal Güzel Sanatlar Akademisi tarafından Bronz Madalya (2005) ve Altın Madalya (2013) ile ödüllendirilmiştir.
06/03/2025 Tarihinde güncellenmiştir.
Tatiana Arzamasova 1955'te doğdu, 1978 Yılında, Devlet Akademisi, Moskova Mimarlık Enstitüsü'nden (MARCHI) mezun oldu. 1987'den beri AES+F'nin kurucu ortağı olan Arzamasova, Berlin'de yaşıyor ve çalışıyor.
Lev Evzovich 1958'de doğdu, 11978 Yılında, Devlet Akademisi, Moskova Mimarlık Enstitüsü'nden (MARCHI) mezun oldu. 1987'den beri AES+F'nin kurucu ortağı olan Evzovich, Berlin'de yaşıyor ve çalışıyor.
Tatiana Arzamasova, AES+F, photo by Michail Vilchuk, 2019. © AES+F | ARS, New York
Lev Evzovich, AES+F, photo by Michail Vilchuk, 2019. © AES+F | ARS, New York
Inverso Mundus (2015), AES+F'nin Orta Çağ’dan kalma Dünya Tersine Döndü kavramını araştıran ve tarihsel imgelerini çağdaş bir sosyo-politik bağlamda yeniden yorumlayan tek kanallı bir video çalışmasıdır. İlk gösterimi, 2015 yılında, 56. Venedik Bienali'nde (Magazzini del Sale, Fondamenta Zattere, Venedik) yapılmıştır. Video, kapsamlı dijital fotoğraf dokümantasyonunu gerçeküstü, animasyonlu bir anlatıya dönüştürüyor, fantastik yaratıklar ve rüya gibi ortamlar yaratmak için CGI kullanıyor. Mikhail Bakhtin'in karnaval ve mizah teorisine gönderme yapan Inverso Mundus, modern toplumdaki sosyal hiyerarşilerin ve absürtlüklerin tersine çevrilmesini vurguluyor. Sunumda, dijital fotoğraf kullanımı, CGI arka planlar ile klasik ve çağdaş müziğin harmanlanmasıyla oluşturulmuş ses kaydı da dahil olmak üzere, yaratıcı süreç tartışılıyor. AES+F'nin pratiği, Last Riot 'dan (2007) bu yana gerçekleştirdikleri başlıca projelerde de görüldüğü üzere, dijital fotoğrafçılığın statik görüntülerin ötesine geçerek, sürükleyici multimedya deneyimlerine nasıl dönüştüğünü örneklemektedir. Oturum, Inverso Mundus'un temaları ve sanatsal metodolojileri üzerine, diyaloğu teşvik eden bir soru-cevap ile sona erecektir.
Inverso Mundus, AES+F, Dünya Tersine Döndü, Dijital Fotoğrafçılık, CGI, Multimedya Animasyon, Sürükleyici Video, Çağdaş Sanat, Mikhail Bakhtin, Karnaval.
Inverso Mundus, Still #1-02, AES+F, 2015, still from the single channel video © AES+F | ARS, New York
Inverso Mundus (2015) is a single-channel video artwork by AES+F that explores the medieval concept of The World Upside Down, reinterpreting its historical imagery within a contemporary socio-political context. Premiered first at the 56th Venice Biennale in 2015 (in Magazzini del Sale, Fondamenta Zattere, Venice). The video transforms extensive digital photographic documentation into a surreal, animated narrative, incorporating CGI to create fantastical creatures and dreamlike environments. Referencing Mikhail Bakhtin’s theory of carnival and humor, Inverso Mundus highlights the inversion of social hierarchies and absurdities in modern society. The presentation discusses the creative process, including the use of digital photography, CGI backgrounds, and a curated sound score blending classical and contemporary music. AES+F’s practice exemplifies how digital photography extends beyond static imagery into immersive multimedia experiences, as demonstrated in their major projects since Last Riot (2007). The session will conclude with a Q&A, encouraging dialogue on the themes and artistic methodologies of Inverso Mundus.
Inverso Mundus, AES+F, The World Upside Down, Digital Photography, CGI, Multimedia Animation, Immersive Video, Contemporary Art, Mikhail Bakhtin, Carnival.
Introduction
This presentation explores Inverso Mundus, a 2015 single-channel video artwork by AES+F, in the context of its thematic depth and technical execution. The screening (39 minutes) will be accompanied by a discussion of the conceptual framework of Inverso Mundus and an insight into the artistic methodology behind its creation. The presentation will detail how we animate a massive archive of digital photographs in combination with CGI techniques to construct a unique video installation.
The Meaning of Inverso Mundus
Inverso Mundus (Latin for "The World Upside Down") draws inspiration from medieval engravings that depict an inverted reality—where societal roles are reversed, the absurd becomes rational, and established hierarchies collapse. This reversal of norms, reflecting the traditions of mundus inversus imagery, critiques contemporary socio-political structures and human behavior.
Our interpretation of this traditional genre reflects the paradoxes and contradictions of the contemporary world while directly quoting historical subjects from these engravings. Iconic scenes such as the Pig bathing the Butcher and Donkeys riding on the shoulders of people are reimagined within the video, linking past allegories to modern social and political concerns. By fusing historical iconography with a contemporary perspective, Inverso Mundus questions the cyclical nature of power dynamics and the absurdities embedded in human society.
Additionally, the work draws upon Mikhail Bakhtin’s interpretation of carnival and humor in ancient and medieval times. Bakhtin’s theory of the carnival as a temporary suspension of social hierarchies, where laughter and grotesque realism challenge dominant structures, resonates with Inverso Mundus. The inversion of roles, the fusion of the grotesque and the comedic, and the exaggeration of societal contradictions in the video installation reflect Bakhtin’s ideas on the liberating function of humor in historical and contemporary contexts.
The video unfolds as a surreal, ever-shifting tableau in which beggars become rulers, animals act as humans, and the grotesque coexists with the mundane. It engages with themes of power, exploitation, and social absurdity, creating a visually stunning yet unsettling narrative that challenges the audience’s perception of reality.
Artistic Methodology: Animation of Digital Photography & CGI
Our artistic practice revolves around an intricate interplay between photographic documentation and digital animation. The making of Inverso Mundus involved:
● Massive Image Archive: The project was constructed using an extensive collection of digital photographs taken over a two-week production period in a cinema pavilion. The process involved 57 actors performing against a green background, allowing for detailed compositing and post-production manipulation.
● CGI Integration: We prepared specially created CG backgrounds, including both interiors and exteriors, as well as designed fantastical creatures such as chimeras, and giant version of simple organisms (Radiolaria) etc. These elements were seamlessly integrated with the photographic material to enhance the surreal atmosphere of the work.
● Animation Techniques: The still images were animated using advanced compositing techniques, allowing static photographic moments to unfold as fluid, painterly scenes.
● Sound Score: An important aspect of Inverso Mundus is its carefully curated sound score, which combines classical and contemporary music. This musical composition enhances the emotional depth and surreal atmosphere of the video, reinforcing its thematic contrasts and inversions.
● Installation Context: Though Inverso Mundus is presented as a single-channel video in this screening, its original format as a video installation leverages large-scale projections to immerse viewers in its visually intricate, paradoxical world.
Conclusion
Digital photography today is not limited to its conventional role as a static visual medium but serves as a foundational source for multimedia animation. The ability to manipulate and animate photographic material expands the creative possibilities of contemporary art, allowing for new forms of storytelling and immersive experiences. Inverso Mundus exemplifies this approach by transforming a vast archive of digital photographs into a dynamic video installation, bridging the gap between photography, CGI, and cinematic animation.
AES+F’s practice has consistently demonstrated this approach in a series of large-scale immersive video projects, beginning with Last Riot (2007), continuing through Inverso Mundus and further. These works showcase the evolving potential of digital photography as both a documentary tool and a key element in multimedia-driven visual narratives.
More details about AES+F, Inverso Mundus project, and other works of the collective could be found in the monograph AES+F published by Rizzoli NY in 2023, and on the website of the collective.
The presentation will conclude with a Q&A session, allowing for further discussion on the themes, artistic process, and technical execution of Inverso Mundus.
References:
AES+F. AES+F. Edited by Silvia Burini and Giuseppe Barbieri. Contributions by Brook McGowan, Tina Rivers Ryan, Hou Hanru, and Tom Morton. New York: Rizzoli New York, 2022. ISBN 978-0847872113.
AES+F. Inverso Mundus. Available at: https://www.aesf.art/inverso-mundus.
Inverso Mundus, AES+F, 2015, 7-channel video, installation view at Manege du Haras, Annecy, France 2016.
© AES+F | ARS, New York
Tatiana Arzamasova was born in 1955, graduated from Moscow Architectural Institute (MARCHI) – State Academy in 1978. Co-founder of AES+F (since 1987). Lives and works in Berlin.
Lev Evzovich was born in 1958, graduated from Moscow Architectural Institute (MARCHI) – State Academy in 1982. Co-founder of AES+F (since 1987). Lives and works in Berlin.
About AES+F
First formed as AES Group in 1987 by Arzamasova, Evzovich, and Svyatsky, the collective became AES+F when Fridkes joined in 1995. AES+F work at the intersection of traditional media, photography, video and digital technologies. They define their practice as a kind of "social psychoanalysis" through which they reveal and explore the values, vices and conflicts of contemporary global culture.
AES+F achieved worldwide recognition and acclaim in the Russian Pavilion at the 52nd Biennale di Venezia in 2007 with Last Riot (2007), their first multichannel video installation. The following two projects, The Feast of Trimalchio (2009), and Allegoria Sacra (2011), were also shown at the biennales of Venice, Moscow, and others. AES+F presented their next multi-channel video project, Inverso Mundus (2015), at the 56th Biennale di Venezia, 4th Kochi-Muziris Biennial, 1st Bangkok Biennial, and others. The most recent video installation Turandot 2070 (2021) was presented at Jeonnam Museum of Art in South Korea in 2021 and then on 3rd Bangkok Biennial in 2022.
Between 2016 and 2019, AES+F have also worked in set design for theater and opera. The artists created their first video set design for Psychosis, a reinterpretation of Sarah Kane's famous play, 4:48 Psychosis, directed together with Alexander Zeldovich. Psychosis premiered at Electrotheater Stanislavsky in Moscow in June 2016. In 2019, the group premiered their first opera together with the Italian opera director Fabio Cherstich, a reimagined Turandot acclaimed by critics as audacious and visionary. Turandot was created as an international co-production at the initiative of the Teatro Massimo in Palermo, together with Teatro Comunale in Bologna, Badisches Staatstheater Karlsruhe, and Lakhta Center in St. Petersburg.
For more than a decade, works by AES+F have been showcased in signature festivals and biennial exhibitions of contemporary art around the world, including — in addition to Moscow and Venice — those of Adelaide, Gwangju, Havana, Helsinki, Istanbul, Kiev, Kochi-Muziris, Lille, Lyon, Bonifacio, Siracusa, Melbourne, St. Moritz, Sydney, Taipei, Vancouver, and many others. Their work has also been featured in influential events devoted to new media — such as ARS Electronica (Linz), Mediacity Seoul and Video Zone (Tel Aviv) — and photography — such as FotoFest (Houston), Les Rencontres d’Arles and Moscow’s Photo Biennial.
The group had more than 100 solo exhibitions at museums, exhibition spaces, and commercial galleries worldwide. AES+F works have been shown in such prestigious venues as the ZKM (Karlsruhe), HAM (Helsinki), Moderna Museet (Stockholm), Tate Britain (London), MAXXI and MACRO Future (Rome), DART Chiostro del Bramante (Rome), Centre Pompidou (Paris), Museo Thyssen-Bornemisza (Madrid), Today Art Museum (Beijing), Mori Art Museum (Tokyo), Leeum Samsung Museum of Art (Seoul), The State Russian Museum (St. Petersburg), Garage Museum of Contemporary Art (Moscow), National Gallery of Australia (Canberra), Faena Art Center (Buenos Aires), and many others.
Their works appear in some of the world's principal collections of contemporary art, such as Moderna Museet (Stockholm), MOCAK (Kraków), Sammlung Goetz (Munich), ZKM (Karlsruhe), National Gallery of Australia (Canberra), Art Gallery of South Australia (Adelaide), and the Museum of Old and New Art (Tasmania), Centre de Arte dos de Mayo (Madrid), Centre Pompidou (Paris), and the Louis Vuitton Foundation (Paris), the Vanhaerents Art Collection (Brussels), Taguchi Art Collection (Tokyo), and many others. Their work is also well represented in some of Russia's principal national museums, such as The State Tretyakov Gallery (Moscow), The State Russian Museum (St. Petersburg), the National Center for Contemporary Art, and the Multimedia Art Museum (Moscow).
AES+F received Sergey Kuryokhin Award 2011, the main award of the Kandinsky Prize 2012, the main award of the NordArt Festival 2014, and Pino Pascali Prize 2015 (18th Edition) – all for the project Allegoria Sacra. AES+F were also awarded a Bronze Medal (2005) and a Gold Medal (2013) by the Russian National Academy of Fine Arts.
Updated March 3rd 2025
Sanatçı, Akademisyen, Küratör / Artist, Academician, Curator
tanselturkdogan@gmail.com
Türkiye
Antakya, 1969 doğumlu olan Tansel Türkdoğan, lisans ve lisansüstü eğitimlerinin ardından, 1989’dan itibaren ODTÜ’de sırası ile asistan, öğretim görevlisi ve öğretim üyesi olarak çalıştı. 1998’de doçent, 2004‘de profesör oldu. 2000 -2005 yıllarında, ODTÜ Güzel Sanatlar ve Müzik Bölümü Başkanlığı’nı yaptı. 2005 yılında Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Kurucu Dekanı oldu. Türkdoğan, 90’ların başından itibaren, güncel sanat pratikleri ile ilgilenmeye başladı ve üretimler gerçekleştirdi. 1989 Yılından itibaren Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Arnavutluk, Belçika, Çin, Çek Cumhuriyeti, Gürcistan, Fransa, Hollanda, İtalya, Polonya, Yunanistan, Arnavutluk, Romanya ve Tunus’ta üniversitelerde, galerilerde çalışmalar yaptı; workshoplara proje ve grup sergilerine katıldı; yurt içinde ve dışında küratörlükler üstlendi.
“Çağdaş Sanat” ve “Modernizm Sonrası Sanat Tartışmaları-Sanat Kültür Politika” adlı kitapları bulunan Türkdoğan, bugüne kadar üçü yurtdışı olmak üzere 25 kişisel sergi açtı; uluslararası ve ulusal sempozyumlara, bienallere, proje ve bildirileri ile katıldı, TRT’de danışmanlık, UNESCO UPSD yönetim kurulu üyeliği yaptı; sanat dergileri ve günlük gazetelerde makaleler yazdı. Sergileri hakkında, kataloglar, pek çok kritik ve haber yazısı basılmıştır. Koridoor sanatçılar arasında yer almaktadır.
Türkdoğan, ODTÜ, Güzel Sanatlar ve Müzik Bölümü ve Mimarlık Fakültesi, Endüstri Ürünleri Tasarımı Bölümleri’nde dersler vermiş, Gazi Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi’nde kuruculuk, akademik görevleri yanında, lisans, Y. Lisans ve Sanatta Yeterlik programlarında dersler vermiş, halen ODTÜ, GSMB, Ankara Üniversitesi ve AHBVGSF’de Resim Bölümü öğretim üyesi olarak görevlerine devam etmektedir.
Prof. Tansel Türkdoğan, sanatın güncel sorunlarına ve postmodern duruma ilgi duymaktadır.
Bu sunumda, modernist paradigma; sınıflandırmalar; normlar; postmodernizm; yeni paradigmanın getirdikleri; disiplinlerin birlikteliği; temsil krizi; değişim; değişen paradigma, değişen stratejiler başlıkları altında, bugünkü durumu tanımlamak için, modernizm üzerinden bugünkü pratiklere bakarak, karşılaştırmalı bir okuma yapılacaktır.
Modernizm, Güncel Sanat, Paradigma, Temsil Krizi, Değişen Stratejiler.
Nelerden Bahsedeceğiz?
Bugünkü durumu tanımlamak için modernizm üzerinden bugünkü pratiklere bakacağız paradigma, stratejiler, normlar, temsil meselesi, okumalar. Emmanuel Wallerstein, Chantal Mouffe , Arthur Danto, Larry ShIner, Jack RancIere, Edward Said, Nicolas Bourriaud, Suzan Sontag
• Modernizm normları ve onun fotoğrafa bakışı, bugünün paradigması
• Modernizm sınıflandırma dönemi: Kuşkusuz insanlığın yararı sözkonusu
Modernist Paradigma, Sınıflandırmalar
Modernizmin niyeti, stratejileri
Vaatler, niyetler, sanatın «estetik» durumu (güzel ile sanatın yapışması)
Normlar
• Modernizm’in postmodernizm’e normsuzluk suçlaması
• Sanatı üretmede biricikliğin kutsanması
•Tabular
• Orijinallik meselesi
• Fotoğrafın dışarıda bırakılması
• Yeteneğin ve el işçiliğinin kutsanışı
Postmodernizm
• Modernizm sonrası yeni paradigma
• Güncel sanatın grameri, temel soruyu sorarken ontolojik bir tavırla konuya yaklaşmalı
• Orta ve yaşlı kuşak sanatçıların paradigmaya göre sanatı okuma biçimleri veya paradigma ve yeni sanatın gramerleri önemli…
Yeni Paradigmanın Getirdikleri
• Yeni aktörler
• Yeni stratejiler
• Yeni taktikler-teknikler üretim aygıtları
• Fotoğrafın durumu
- Post Sanat’ın paradigması
- Modernizmin sanat ve sanatçı açmazı, yaşamdan kopan sanat
- “sanat=hayat” mottosu ve sanatı yeniden tanımlaması dolayısıyla modernist projenin post’u ile çatışması…
Disiplinlerin Birlikteliği
• Modernizm’in paradigması, tabuları ve sanatın ‘ne’liğine dair tabuları ve disiplin tanımları, duvarları…
• Sınıflandırma meselesinde ortaya çıkan disiplinlerarasılık
• Fotoğrafın yeni pozisyonu
Temsil Krizi
• Sanat vektörel bir olgu mu?(sanat tarihi eleştirisi)
• Sanat kendi mecrasında ilerleyen bir süreç mi?
• Dinamiklere bağlı bir süreç mi?
TEMSİL KRİZİ – “Susan Sontag okumaları” Eddie Adams – Picasso, Guernica
AP ajansı foto muhabirlerinin yakaladıkları görüntüler çabucak Vietnam Savaşı ile eş anlamlı hale geldi. Bunlar arasında en ünlülerinden biri Eddie Adams'ın, Güney Vietnamlı General Nguyen Ngoc Loan'ın bir Vietkonglu subayı başından vurduğu sırada yakaladığı fotoğraftı. Bu görüntü kamuoyunun Vietnam Savaşı hakkındaki görüşlerini değiştirecek ve General Loan'u ölünceye kadar rahatsız edecekti.
Değişim
• En basit bir örnek çoğaltma-edisyon pratikleri olarak fotoğrafın ve baskı resmin daha tali bir tavırla sınıflandırılarak ötelenmesi…
• Çoğaltılabilirliğin-edisyonun aşağılanması söz konusu iken…
• En tercih edilen pratiklerden birisi haline gelen fotoğraf.
Bu olup biten ne idi -“kaza anı metaforu”. Sonrası geç kalmış tartışmalar.
1940’lardan itibaren telafuz edilen postmodern okumalarda “ne ile yaptığından çok ne yaptığının” öne çıkması ,güncel üretimlerdeki “statement”, bağlam ile kodları daha iyi görmek olası…
Güncel Sanat pratiklerinde Yeni Teknik Olanaklarla Güncel Sanat Yapıtı Olarak yeni stratejilerle değişen “malzeme” ve diğer komponentlerin yükselişi fotoğraf.
Modernizm’in izleyiciyi edilgenleştiren, izleyici pozisyonuna indirgeyen aslında abartılı sanat tanımları da değişti. Jack Ranciere’in “özgürleşen seyirci”sinde belirttiği gibi, etken, interaktif ve çözümleyici izleyici tipolojisi önerildi.
Sanat pratikleri “bilgi nesnesi” olarak tanımlanmaya başladı. Bu bilgi nesnesini anlamlandırmak zihinsel bir katılımı önermekteydi.
Değişen Paradigma, Değişen Stratejiler
Paradigma değişimi sanat pratikleri açısından, beraberinde yeni stratejileri de getiriyor.
Modernizm’in yol haritaları, sanatçılara önerilen öğretiler, yeni gramerlere kavuşuyor.
Modernizm’in pek de sevmediği ve tabu ilan ettiği tüm stratejiler, kavramlar sahada uygulanmaya başladı, örneğin mikro etnik pratikler, dökümantasyon v.b. …
Fotoğraf, video, bu toz duman ortamda, yepyeni bir okuma ile güncel sanat üretiminde oldukça prestijli bir yere oturmakla birlikte, kimyasal fotoğraf geleneği ve onun devamında, teknolojik alanı kullanan konvansiyonel fotoğrafçılarla sinema yönetmenleri ile güncel sanat pratisyenlerinin arası hiç iyi olamadı. Bu alanlardaki tutuculuk ve alanın terk ediliyor hissi vermesi, temeldeki sorundu. Bu, aslında temelde teknik bir konudan çok daha fazlasını içeren bir durum. Bu, sanatın ne olduğuna ilişkin temel bir problem alanı. Güncel sanat, fotoğrafı konvansiyonel fotoğrafçıların kullandığı ortak malzeme ile yapsa da yepyeni bir bağlam ile teknik ve taktik manipülasyonlar yapıyor, böylece, fotoğrafı fotoğraf olmaktan çıkarıyor.
Temel sorun da burada başlıyor. Kadrajın bozulması, teknik çekim mantıkları, senaryo ve yönetmen diktası, kompozisyon manipülasyonları gibi geleneksel öğretilerin baş aşağı edildiği uygulamalar, fotoğrafçıların zamanında kimyasal ve dijital için yaptıkları tartışmaların çok ötesinde, daha büyük bir tartışma alanı yaratmıştır. Bu, yukarıda da belirttiğim gibi, sanatın ne olduğu ve güncel sanatın buna verdiği yanıtta gizli bir durumdur.
Walter Benjamin yeni teknik olanakların üretim biçimleri ve onun sanata eklemlediği durumu ve yeni önermeleri incelediği çalışmasında (bkz; “work of art in the age of mechanical reproduction”, "tekniğin olanaklarıyla yeniden üretilebildiği çağda sanat yapıtı"), mekanik üretimin sanat eserini "aura"sından uzaklaştırdığını, sanat eserinin tarihi kanıtlarını ve dolayısıyla otoritesini tehlikeye attığını belirtir. Bu Modernizm’in sanat eseri ve sanatsal yaratı süreçlerini ve onun nitelik sorunlarını gündeme getiren bir saptamadır. Yani, sanat nesnesi konvansiyonel öğretinin yolundan giderek, kendi var oluşunu gerçekleştirmektedir.
Oysa postmodern gardrobu kullanan güncel sanat, bu yaklaşımı tamamen dışlayarak sanat nesnesini “üretirken”, konvansiyonel veya güncel her türlü üretim biçimine, malzemesine ve disiplinine açık olduğu gibi, sanat eserinin niteliğini de yeni normlu bir yere taşımıştır. Güncel Sanat, Modernizm’in üvey evladı fotoğrafı ve onu üretme biçimlerini, yeni bir içerikle, sanat, sanat eseri ve izleyici kavramı ile yeniden buluşturan bir bağlamda ele almıştır.
Şüphesiz, fotoğraf artık Benjamin’in öngörüsündeki modernist yeni yerin çok ötesinde, sayısal teknolojilerinde katkıları ile güncel sanat projelerinin temel malzemelerinden birisi haline gelmiştir. Burada önemli olan ise, bugün fotoğrafın hangi bağlamlarda değer bulduğu ve sergilendiğidir. Bugün, teknik çözümlemeler güncel sanat projelerinin temel derdi değildir. Bugünün sanatının her ne teknik kullanılırsa kullanılsın en temel sorunu “bağlam”dır. Bağlam ile işi kurgulayabilir ve işi oluşturabilir, belki de işi tamamlamadan süreci gözler önüne serebilirsiniz, hatta projeyi düşünce sürecinde bırakarak var edersiniz, burada teknik manipülasyon yine sizin seçiminizdir.
Tüm bu tartışmaların ötesinde, telaffuz edilen “kültür endüstrisi”nin veya “pazar”, “küratör” gibi aktörlerinin tüm etkileri bir yana, bir modernist proje olarak “avant-garde”ın da yerini alan bir kavram olarak, “yeni” kavramı ile burun buruna gelmiş durumdayız.
In this presentation, a comparative reading will be made by looking at today's practices through modernism in order to define the current situation under the titles of modernist paradigm; classifications; norms; postmodernism; what the new paradigm brings; unity of disciplines; crisis of representation; change; changing paradigm, changing strategies.
Modernism, Contemporary Art, Paradigm, Crisis of Representation, Changing Strategies.
Born in Antakya, 1969, Tansel Türkdoğan has worked as an assistant, lecturer and faculty member at METU since 1989, following his undergraduate and graduate studies.. He became Associate Professor in 1998 and Professor in 2004, and served as the head of METU Fine Arts and Music Department between 2000-2005. In 2005, he became the Founding Dean of Gazi University Faculty of Fine Arts. Since the early 90s, Türkdoğan has been interested in contemporary art practices and realized productions. Since 1989, he has worked in universities and galleries in the United States of America, Germany, Albania, Belgium, China, Czech Republic, Georgia, France, Netherlands, Italy, Poland, Greece, Romania and Tunisia, participated in workshops, project and group exhibitions, and curated in Turkey and abroad. Türkdoğan, who has books titled "Contemporary Art" and "Post Modernism Art Debates - Art Culture Politics", has opened 25 solo exhibitions, three of which are abroad, participated in international and national symposiums, biennials with his works, projects and papers, worked as a consultant at TRT, UNESCO UPSD board member, wrote articles in art magazines and daily newspapers, catalogs about his exhibitions, many critical and news articles have been published.
Prof. Türkdoğan has lectured at METU Fine Arts and Music Departments and Faculty of Architecture, Industrial Design Departments, and besides his founding academic duties at Gazi University Faculty of Fine Arts, he has lectured at undergraduate, graduate and doctorate programs, and still continues his duties as a faculty member in the Department of Painting at METU GSMB, Ankara University and AHBVGSF.
Prof. Tansel Türkdoğan is interested in the current problems of art and the postmodern situation.